baz etkisi ne demek?

Baz Etkisi (Base Rate Fallacy)

Baz etkisi, bir olayın veya durumun genel olasılığını (baz oranı) göz ardı edip, spesifik bilgilere veya örneklere aşırı odaklanma eğilimidir. Bu durum, mantıksal hatalara ve yanlış yargılara yol açabilir. İnsanlar, baz oranlarını dikkate almak yerine, mevcut olan canlı ve çarpıcı bilgileri daha çok önemserler.

Örnek:

Bir doktor, nadir görülen bir hastalığı teşhis etmek için bir test uygular. Testin doğruluk oranı %99'dur. Test pozitif sonuç verirse, hastanın gerçekten hasta olma olasılığı %99 değildir. Çünkü hastalık nadir olduğu için, testin yanlış pozitif sonuç verme olasılığı, gerçek pozitif sonuç verme olasılığından daha yüksek olabilir. Bu durumda, doktorun baz oranını (hastalığın yaygınlığını) dikkate alması gerekir.

Neden Oluşur?

Sezgisel Düşünme: İnsanlar genellikle sezgisel ve hızlı düşünme eğilimindedirler. Bu tür düşünme, baz oranlarını göz ardı etmeye yol açabilir.
Temsil Edilebilirlik: Bir örnek veya bilgi, zihinde kolayca canlandırılabilir ve temsil edilebilir ise, bu bilgiye daha fazla önem verilir.
Bilgi Eksikliği: Baz oranları hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, bu oranları göz ardı etmeye neden olabilir.

Sonuçları: